Bài viết này tập trung vào việc phân biệt giữa lương tháng 13 và thưởng Tết, hai khái niệm thường xuất hiện tại Việt Nam. Được viết một cách trung thực và súc tích, bài viết giải thích sự khác biệt quan trọng giữa hai khái niệm này, đồng thời nhấn mạnh tính công bằng và tính pháp lý của lương tháng 13. Bên cạnh đó, bài viết cũng nhấn mạnh lương tháng 13 có bắt buộc không? và vai trò của thưởng Tết trong việc thể hiện sự quan tâm và động viên nhân viên.
Tổng quan, bài viết này Tenpro sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về hai khái niệm này và cung cấp thông tin cần thiết để tránh hiểu lầm và tranh chấp trong việc trả lương.
1. Lương tháng 13 là gì?
Để hiểu được bản chất của lương tháng thứ 13, cần căn cứ vào khái niệm tiền thưởng tại Điều 103, Bộ luật Lao động năm 2012. Cụ thể, trong khoản 1, Điều 103, Bộ Luật lao động năm 2012 nêu rõ tiền thưởng là khoản tiền mà doanh nghiệp thưởng cho người lao động dựa vào 2 tiêu chí là kết quả làm việc và tình hình sản xuất, kinh doanh của đơn vị trong năm. Theo đó, quy chế tiền thưởng sẽ do doanh nghiệp quyết định và dựa trên các quy định riêng.
Như vậy, có thể hiểu lương tháng thứ 13 là khoản tiền người sử dụng lao động thưởng cho nhân viên theo thỏa thuận, thường chi trả vào dịp cuối năm (tháng 12 dương lịch), dựa trên mức độ hoàn thành công việc của người lao động và doanh thu của doanh nghiệp trong năm. Tiền lương tháng 13 thường được thể hiện rõ trên hợp đồng lao động, quy chế lương, thưởng, phạt,…
Một số tiêu chí có thể được áp dụng để tính lương tháng 13 cho người lao động gồm:
- Nhân sự ký kết hợp đồng lao động có thời hạn hoặc không thời hạn với doanh nghiệp.
- Người lao động làm việc từ 1 tháng trở lên liên tục tính đến thời điểm bắt đầu tính lương tháng thứ 13.
- Người lao động đang làm việc cho doanh nghiệp vào thời điểm tính lương tháng 13.
2. Lương tháng 13 có bắt buộc không?
Nhiều người thắc mắc lương tháng 13 có bắt buộc không? Theo luật, các doanh nghiệp không bắt buộc phải trả lương tháng 13 cho người lao động. Tùy vào doanh thu của công ty trong năm và kết quả làm việc của nhân sự cùng thỏa thuận trong hợp đồng lao động mà ban lãnh đạo đưa ra chính sách thưởng tháng 13. Nếu mức độ hoàn thành công việc của nhân sự không đạt hoặc công ty doanh thu thấp thì người lao động có thể không được nhận khoản thưởng này.
>> Có thể bạn quan tâm: Các hình thức trả lương trong doanh nghiệp phổ biến hiện nay
3. Quy định về thưởng tết
Đối chiếu quy định trên, từ ngày 01/01/2021 người sử dụng lao động được phép được thưởng cho người lao động không chỉ bằng tiền mà còn có thể bằng tài sản hoặc các hình thức khác.
Bên cạnh đó, Bộ luật Lao động 2019 cũng không bắt buộc người sử dụng lao động phải thưởng tết dương lịch. Quy chế thưởng sẽ do người sử dụng lao động quyết định sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở và phải được công khai tại nơi làm việc.
Doanh nghiệp cũng có quyền không thưởng tết cho người lao động nếu kinh doanh không có lãi hoặc người lao động không hoàn thành công việc được giao. Đặc biệt là trong năm 2021, hàng loạt doanh nghiệp chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19.
Như vậy, trường hợp bạn thắc mắc ngoài thưởng tiền người sử dụng lao động cũng có thể lựa chọn thưởng tết dương lịch cho người lao động bằng nhiều hình thức như vé tàu, xe để về quê hoặc giỏ quà, đồ gia dụng,... để thưởng cho người lao động.
4. Phân biệt giữa lương tháng 13 và thưởng tết
Mặc dù không được quy định bằng văn bản pháp luật nhưng thuật ngữ “lương tháng 13” được xuất hiện nhiều trong một số văn bản hướng dẫn của cơ quan nhà nước.
Ví dụ: Trong công văn 560/LĐTBXH-BHXH ngày 6/2/2018 của Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội xác định lương tháng 13 là tiền thưởng. Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp khác nhau sẽ xảy ra các trường hợp khác nhau sau:
- Có đơn vị người lao động được nhận cả lương tháng 13 và thưởng Tết.
- Có đơn vị người lao động chỉ được nhận thưởng Tết hoặc lương tháng 13.
- Có đơn vị người lao động không được nhận bất kỳ khoản thưởng nào dịp cuối năm.
Về cơ bản, không có luật nào quy định cụ thể khái niệm “thưởng Tết” hay “lương tháng 13”, bản chất nó đều là khoản thưởng theo Điều 104 Bộ luật Lao động 2019. Tại đa số các doanh nghiệp 2 khoản này hoàn toàn được tách biệt nhau tùy vào quy chế thưởng và chính sách của đơn vị. Lương tháng thứ 13 và thưởng Tết có đặc điểm chung là đều được chi trả vào dịp cuối năm, việc đồng nhất 2 loại thưởng này để chi trả cùng lúc hay không tùy vào người sử dụng lao động.
Lương tháng 13 thường được nhà tuyển dụng dùng để thu hút người lao động hoặc khích lệ nhân sự của mình nỗ lực làm việc hơn vì hiệu suất công việc càng cao, lương tháng 13 càng cao. Như vậy, có thể hiểu, lương tháng 13 và tiền thưởng Tết không hề giống nhau như mọi người vẫn nhầm tưởng.
Trên thực tế, lương tháng 13 và thưởng Tết là hai khái niệm phổ biến trong lĩnh vực tiền lương tại Việt Nam. Tuy nhiên, có sự phân biệt quan trọng giữa hai khái niệm này. Trong đó, lương tháng 13 được coi là một khoản tiền bổ sung cho nhân viên dựa trên hiệu suất làm việc và thời gian làm việc trong một năm. Trong khi đó, thưởng Tết thường là một khoản tiền phụ cấp dành cho nhân viên nhân dịp Tết Nguyên đán.
Dù có một số tương đồng, việc phân biệt giữa lương tháng 13 và thưởng Tết là vô cùng quan trọng để đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong việc trả lương.
>> Xem thêm các bài viết liên quan:
1. Lương tháng 13 là gì? Cách tính lương tháng 13 cho người lao động
2. Bảng lương công nhân may chi tiết theo từng bậc và bộ phận
3. Cách tính lương ngày lễ, tết cho nhân viên theo luật lao động
